DharaBhatt-Yeole

‘ખી ચ ડી’ કે ‘ખીચડી??!!’

Posted on ઓક્ટોબર 24, 2015 Updated on નવેમ્બર 1, 2015

ૐ
‘ખી ચ ડી’  કે  ‘ખીચડી??!!’

આ એક માત્ર એવો કિસ્સો જેમાં અમારો પતિ-પત્નિ નો અભિપ્રાય જુદો-જુદો ઠરે અને થાળી અલગ પડે!!
મારા ધર માં બે પ્રકાર ની ખીચડી ‘એક જ ટંકે’ બને છે. એક આપડી ગુજરાતી સ્ટાઈલ ની જૂની અને જાણીતી ખીચડી અને બીજી મહારાષ્ટ્ર ની વિદર્ભી સ્ટાઈલ ની ‘ખી ચ ડી’..હા, એને મરાઠી માં એક એક અક્ષર છૂટો પાડી ને એમ જ બોલાય છે. અને ખાવા માં પણ, એ જ રીત ની હોય છે..છૂટી..જાણે વેજીટેબલ વગર નાં પુલાવ માં  છૂટી તુવેર દાળ ઊમેરી ને ખાતા હોઈએ એવી લાગે. બનાવવા માં પણ ડબલ મહેનત..કૂકર માં નહીં, પરફેકટ ટેસ્ટ માટે તો એલ્યુમીનીયમ નાં તવલા માં, પહેલા તુવેર ની દાળ ને ધીમે તાપે ચડાવવી પડે, જેને પલાળ્યા પછી ચઢતા લગભગ ૪૦-થી ૪૫ મીનીટ લાગે!! અને એ પછી ચોખા ઊમેરવાના, જેને ચઢી ને તૈયાર થતા અડધો કલાક થી પાંત્રીસ મીનીટ લાગે!! માટે આ ‘ખી ચ ડી’.. જ્યારે દુનિયાભર માં ‘ખીચડી’ એટલે.. જેમ લખીએ, એમ જ બોલાય ..બનાવવા માં પણ સરળ. દાળ-ચોખા બન્ને ને ભેગા કરી, ખૂબ જ સરળતા થી રાઈ, લાલ મરચા અને હીંગ નો વઘાર કરી, કૂકર માં ચઢવા મૂકી દેવાના..ચઢ્યા પછી એ એવા તો એક- મેક માં ભળી ને એક થઈ જાય જાણે કોઈ દિવસ છૂટા જ નહોતા પડ્યા!! માટે આ છે ખીચડી!!
પણ લગ્ન બાદ આ ‘વિશેષ’ ‘ખી ચ ડી’ નામનો એક પ્રકાર છે, એ પણ ખબર પડી!! લગ્ન બાદ પહેલી વાર ખીચડી બનાવી તો હું ભોંઠી પડેલી!! બધા એ કોઈ પણ પ્રકાર નાં પ્રતિભાવ વગર ખાઈ લીધેલી!! પણ, હસબન્ડ સિવાય, બધા ને આશ્ચર્ય થયેલુ કે તમારે ત્યાં આવી ‘ખી ચ ડી’ બને?? અને મે પણ પૂરા આત્મવિશ્વાસ સાથે કહેલુ કે,”હા, આ જ અમારી ફેમસ ખીચડી!!” પણ પહેલી વાર ખબર નાં પડી એ બીજી વાર માં પડી!  સાસરે બીજી વાર નણંદે ‘ખી ચ ડી’ ખવડાવી પછી ખબર પડેલી કે ઓહો .. હો!! આ ‘અહીં’ ની ‘ખીચડી’….અરે ન્ ન્ ના.. આ તો…
‘ખી ચ ડી.’
અમારા ઘરે દસ-બાર દિવસે એક વાર ખીચડી બને.
અમારા ઘર માં ખીચડી કહેતા ની સાથે જ હમણા થોડા સમય થી ‘ખીચડી’ અને ‘ખી ચ ડી’ એમ ‘બન્ને’ બને છે!..એક મારી ખીચડી  અને બીજી હસબન્ડ અને દિકરા ની પ્રિય ખી ચ ડી!!  થોડા સમય થી એટલે કા.કે ..૧૪ વર્ષ સુધી મે ‘ખી ચ ડી’ જ ખાધી.. સિવાય કે છૂટા છવાયાપ્રસંગે એવુ બન્યુ હોય કે મે ખીચડી ખાધી હોય!! પણ એક વાર હું માંદી પડી અને મને કોઇ જ વસ્તુ ન ભાવે!! ત્યારે ખીચડી બનાવી ને આરોગી. એ સમયે જાણે ચિર આનંદ ને પ્રાપ્ત કરવા સીતાજી નાં વનવાસ ને જાણે ફરી રામ રાજ્ય નું સુખ મળ્યુ હોય એવો અનંત આનંદ પેટ ને પ્રાપ્ત થયેલો!! ત્યારે થયુ કે પહેલી વાર સાસરે ખીચડી બનાવી ને જે આત્મવિશ્વાસ દાખવેલો , એ લેશ માત્રય ખોટો ન હતો!! આમ તો મને દરરેક મરાઠી વાનગી ભાવે..પણ ‘ખી ચ ડી’ નું નામ આવતા  ‘ખી ચ’ ચઢે, લુક ચેઈન્જ થઈ જાય!..
ખરેખર જોઉં તો ખાસ્સો સમય મે એ ખાધેલી..એમ વિચારી ને કે બે- બે અલગ-અલગ ક્યાં બનાવવી?? અને હું હસબન્ડ ને કહીશ કે,’ મને ન ભાવે’ તો એને કેવુ લાગશે?? પણ ધણા વર્ષે ખીચડી ને ખાધી તો થયુ કે આટલી સ્વાદિષ્ટ, હલકીફૂલ ને આનંદપ્રદાન કરવા વાળી વાનગી ને કેમ કોઈ નકારે?? માટે ‘ખી ચ ડી’ ને વિદાય આપી ને કૂકર વાળી ખીચડી બનાવવા ની શરૂ કરી. પહેલા-પહેલા ‘બન્ને’- દિકરો અને હબી કંઈ બોલે નહીં, પણ, ‘ખીચડી’ નું નામ આવતા જ ચહેરા સાવ ઊતરી જાય!! અને પ્રતિભાવ..પરાણે જાણે દિવેલ પીવડાવ્યા હોય એવો!! થાળી પીરસીયે એટલે ..ચહેરા જોવા જેવા!! કોળિયો માંડ – માંડ મોં માં પહોંચે!! અને ખાતા-ખાતા ડાયમંડ નાં બદલે પત્થર મળ્યા સમાન બન્ને મારી સામે(ઘૂરકે)જૂએ!! અને હું પણ વળી ચાર આંખે બન્ને સામુ જોઈ ને આંખો માં-આંખો પરોવી  ને કહુ કે,’ઓહ!! ડોન્ટ ગીવ મી ધેટ લુક! ‘ લગભગ ૮-૧૦ વાર આવુ થયુ..માટે અગિયાર મી વાર હું કંટાળી!! થાળી માં ખીચડી પીરસી.. અને..જેવુ ફરી એ જ લુક દેખાયુ તો..આ વખતે મારા થી ન રહેવાયુ.. મે વળી બધો ઊભરો ઠાલવી દીધો કે, ‘મે આટલો વખત આટલા પ્રેમ થી ‘ખી ચ ડી’ ખાધી અને તમે આવુ કરો છો??!! એ દિવસે તો બન્ને ચૂપચાપ ખીચડી ખાઈ ગ્યા!! પણ ૧૨ મી વાર ખીચડી નું નામ આવતા જ ધર માં જમતા પહેલા જલ્દી થી ફેર બદલ જોવા મળે.. ખીસડી પીરસાય અને દિકરો બે-ચાર વાંચવા ની ચોપડીઓ લઈ આવે, અને વળી હસબન્ડ ‘મેડિટેટિવ મ્યુઝિક’  લગાવે..અને પછી ફટાફટ ખીચડી પતાવે.. મને લાગ્યુ ખીચડી ભાવે છે!! પણ ચૌદમી વેળા એ નારી સહજ સ્વભાવ નાં કારણે મને ચકાસવા નું મન થયુ! ખીચડી ખાતા  દિકરા અને હસબન્ડ ને અચાનક એક જ પ્રશ્ન પૂછ્યો કે, ખીચડી કેવી છે?? બન્ને એ કોળિયો મોં માં મૂકતા-મૂકતા નજર મારી સામે કરી અને જે પ્રતિભાવ બતાવ્યો ..ઊફ, એ જોઈ ને હું ફરી કહી ના શકી કે..’ડોન્ટ ગીવ મી ધેટ લુક.’.પણ.. પંદરમી વાર થી ‘ખીચડી’ અને ‘ખી ચ ડી’ ‘બન્ને’ બનાવવા લાગી!!  અને મારા ધર માં ફરી ‘ખી ચ ડી’ નાં નામ ની “ખીચ” ઊતરી!! ‘ખી ચ ડી’ ની રેસિપી ગૂગલ પણ શોધી ને હારી જશે એ ‘ખી ચ ડી’ સાથે આજે ફરી  જગ વિખ્યાત ‘ખીચડી’ પણ મારા ઘરે બનશે..જોડાવું છે કોઈ ને?

મે મહેસુસ કર્યુ  છે કે, ધણી વાર અમુક વસ્તુઓ ખાસ કરી ને ખાવા-પીવા ની, એ તમારી આત્મા સાથે કંડારાય ગઈ હોય છે.  એ ગમે તે પ્રયત્ન કરો, પણ ના ભૂંસી શકાય!
અને ચેઈન્જ કરવા ની  ખરેખર જરૂર પણ શું છે?  માટે મેં વિચાર્યુ ‘કેમ ન આ બન્ને પ્રકાર એક જ સાથે બનાવવા?’ શું કામ બન્ને માં થી એક-એ પોતાની જાત ને એ ‘આહ્લદક આનંદ’ થી વંચિત રાખવા? કેમ ખીચડી અને ખી ચ ડી “બન્ને” એક સાથે ટેબલ પર ન આવે?? આમ કરવા થી બન્ને ને કેટલી ખુશી મળે છે?!  આખરે ધર ને ખુશ રાખવા નો  રસ્તો
ધરનાં ના પેટ થી જ તો જાય છે ને??

છેલ્લે મારા ધર માં ‘ખીચડી’ અને ‘ખી ચ ડી’ પોત-પોતાને ન્યાય મળવા થી અનહદ ખુશ છે.

-ધારાભટ્ટ – યેવલે